II-ALMANYA’DA DEVLET DÜZENİNİN İLKELERİ:

Almanya’da devlet düzeni anayasa ile beş temel ilkeye
dayandırılmıştır. Bu ilkeler Anayasa’nın 20. maddesinde “Almanya
Federal Cumhuriyeti, demokratik ve sosyal bir federal Devlettir”
hükmüyle birlikte yine aynı maddede yer alan “hukuka bağlılıktır”.5


“Cumhuriyetçi devlet” şekli yukarıda belirtildiği üzere, kaynağını
Anayasa’daki “Almanya Federal Cumhuriyeti” ifadesinde bulmaktadır.
Devlet Başkanı Anayasa’nın 54. maddesi uyarınca seçimle gelen bir
federal Cumhurbaşkanı”dır.

Demokratik devlet şeklinin temeli, halkın egemenliği esasına
dayanmaktadır. Anayasa, egemenliğin tümüyle halka ait olduğunu ve
halkın egemenliğini, seçimler ve oylamalar aracılığıyla, yasama, yürütme
ile yargı yetkileriyle donatılmış özel organlar eliyle kullanacağını 20.
maddesinin ikinci fıkrasında hüküm altına almıştır. Halk oylaması ve
referandum gibi dolaysız demokrasi şekli, Anayasa’nın 29. maddesine
göre, federal toprakların yeniden düzenlenmesi gibi istisnai durumlarda
uygulanmaktadır.

Anayasa’daki federal devlet ilkesi, devlet niteliğine federal
devletle birlikte 16 federe eyaletin de sahip olduğu esasına
dayanmaktadır. Eyaletlerin de bazı alanlarda kısıtlı egemenlik hakları
bulunmaktadır. Eyaletler bu haklarını kendi yasama, idare ve yargı
erkleri ile kullanmaktadırlar.6
Ancak yasamanın ağırlığı merkezde, yani
federal devlette; yasaların uygulaması olan idari görevler de eyaletlerde
bulunmaktadır.7


Anayasa’da vücut bulan “hukuk devleti” ilkesinin temelini,
hukukun egemenliği fikri oluşturmaktadır. Bu egemenliğin gerçekleşmesi
de kuvvetler ayrılığına dayanmaktadır. Kuvvetler ayrılığı, devlet
hakimiyetinin karşılıklı denetim ve sınırlama esasına göre yürütülmesi
anlamına gelmektedir. Bu suretle fertlerin özgürlüğü sağlanmış ve
korunmuş olmaktadır.8

2-Eyalet Parlamentoları:

Her eyaletin bir kendi anayasası (Verfassung), parlamentosu,
hükümeti ve yargısı mevcuttur. Eyalet parlamentosu (Landtag) 16
eyalette doğrudan seçilen parlamenterlerden oluşmaktadır.24 Eyalet
parlamentolarının dört önemli fonksiyonu bulunmaktadır. Bunlar, yasa
yapma, eyalet başbakanını seçme, hükümet üyelerini seçme veya
onaylama ve hükümetin icraatını inceleyerek denetlemedir.25

Eyaletlerin kanun koyma yetkisi Anayasa’da belirtilmemiştir. Yasa
yapma konusunda Anayasanın 70. maddesi uyarınca eyaletler,
Federasyona yasama yetkisi tanınmayan hallerde yasama yetkisine
sahip bulunmaktadırlar. Federal Meclis ile ilgili açıklamalar sırasında
belirtildiği üzere, Federasyonun yasama yetkilerinin kullanılmadığı
hususlarda Eyalet Parlamentoları yasama yetkilerini kullanmaktadırlar.

Daha önce de belirtildiği üzere, bazı yasama alanları, devletin
çerçeve hükümleri içinde eyaletlere bırakılmıştır. Bu alanlar arasında
yüksekokullar, doğanın bakımı, çevre düzeni ve sular idaresi yer
almaktadır. İlgili bölümde ayrıntılı olarak açıklandığı üzere eyaletler,
federal yasayla düzenlenen vergilerle aynı cinsten olmayan yerel tüketim
ve gider vergileri konusunda yasama yetkisine sahip bulunmaktadır.26

3-Mahalli İdarelerde Yasama:

Almanya’da mahalli idareler esas olarak belediyeler ve ilçeler
olmak üzere iki basamaktan meydana gelmektedir. İlçeler, küçük
belediyeler tarafından yerine getirilemeyen hizmetler ile belediyeler arası
özelliği bulunan görevleri yerine getiren mahalli idare birimi ve merkezi
yönetimin taşra teşkilatıdır. Bu nedenle mahalli idarenin ana unsurunu
belediyeler teşkil etmektedir.27

Anayasa’nın 28. maddesinde, eyaletlerdeki anayasal düzenin
Federal Anayasa’da belirlenen cumhuriyetçi, demokratik ve sosyal
hukuk devleti ilkelerine uygun olması zorunluluğu belirtilerek;